یلوستون ، نام پارکی طبیعی در آمریکاست که به مناظر بی نظیر ، دریاچه آب گرم و فواره های جوشان معروف است. این آتشفشان  تقریبا در وسط آمریکا قرار دارد و آتشفشان مشابه دیگری نیز در شرق کالیفرنیا به چشم می خورد . هر دو این آتشفشانها جزو سوپر ولکانوها یا آتشفشانهای عظیم پنجگانه روی زمین هستند .

 

Normal 0 false false false MicrosoftInternetExplorer4

یکی از مناظری که در پارک طبیعی یلوستون وجوددارد

Normal 0 false false false MicrosoftInternetExplorer4

آتشفشان یلوستون به لحاظ حجم مشابه آتشفشان توبا است و مخزن ماگما ( مواد مذاب) آن در زیر زمین به 50 تا 100 برابر آتشفشان تامبورا می رسد. این آتشفشان و حجم آن زمانی کشف شد و مورد توجه قرار گرفت که دانشمندان آمریکایی عکسهای هوایی به کمک ماهواره را از این منطقه گرفتند . در ابتدا برای دانشمندان باور نکردنی بود که طول دهانه ( کالدرا) این آتشفشان 70 تا 80 کیلومتر و عرض آن بین 30 تا  65 کیلومتر باشد،  ولی مدتی بعد با نقشه برداری و بررسی زمین و آثار سنگها و تصاویر هوایی با ماهواره های مخصوص و نیز بررسی زلزله های این منطقه متوجه شدند که منطقه ای که روزانه دهها هزار نفر از روی آن عبور و مرور می کنند دهانه یک آتشفشان عظیم ماقبل تاریخ است. یافته های علمی در باره یلوستون نشان می دهد که این آتشفشان در دوره های مختلف فعالیتهایی با درجه 8 VEI  یعنی بالاترین درجه به لحاظ شدت آتشفشانی داشته است و بطور متوسط هر ششصد هزار سال یکبار فعالیت می کند و  از آخرین فعالیت این آتشفشان 640 هزار سال می گذرد. با بررسی فسیلهای دایناسورها در بخشهای مختلف آمریکا، دانشمندان دریافتند یکی از عوامل از بین رفتن دایناسورها در میلیونها سال قبل فوران یکی از دو آتشفشان "توبا" و یا "یلوستون" بوده است. خاکسترهای آتشفشانی در اطراف فسیلهای این جانوران غول پیکر گویای آن است که این حیوانات در زیر هزاران تن خاکستر سوزان دفن شده اند . این خاکسترها دارای ذرات بسیار ریزی می باشند که مثل الماس می درخشد .از سویی دیگر بررسی فسیل استخوانهای دایناسورها نشان می دهد که بسیاری از آنان در اثر تنفس خاکسترهای آتشفشانی به تدریج ریه هایشان پر شده و دچار بیماریهای تنفسی شده اند و طی دوره زمانی محدودی بعد از آتشفشان عظیم از بین رفته اند. همچنین خاکسترهای آتشفشانی در ژنتیک حیوانات و انسانهای نسلهای بعد تغییرات قابل توجهی را ایجاد کرده است.

Normal 0 false false false MicrosoftInternetExplorer4

آتشفشانهای استاندارد دارای دهانه ای کوچک و یا حفره ای می باشند که گاز و مواد مذاب از آن خارج می شود و پس از سرد شدن مواد مذاب این آتشفشانها شکل مخروطی و کوه مانند به خود می گیرند. اما دهانه آتشفشانهای بزرگ عبارت از منطقه ای وسیع است که یکباره و بطور ناگهانی فرو ریخته و میلیونها تن گاز و مواد مذاب به ارتفاع دهها کیلومتر از دهانه این آتشفشانها خارج می شود. این فرو ریختن دهانه ( کالدرا) با صدایی مهیب و زلزله همراه است که از مسافتهای چندین هزار کیلومتری نیز قابل شنیدن است و چنانچه آتشفشان در نزدیکی دریا باشد و یا در جزیره  ای در اقیانوس واقع شده باشد مثل اندونزی ، فرو ریختن دهانه آن تولید امواج قدرتمندی در اقیانوس نیز خواهد کرد ( تسونامی). به همین علت شناخت این نوع آتشفشانها بسیار مشکل است زیرا شکل مخروطی ندارد و به سادگی آتشفشانهای استاندارد قابل تشخیص نیست.

Normal 0 false false false MicrosoftInternetExplorer4

فوران آتشفشانهای استاندارد را می توان از میزان گازهای خارج شده از دهانه آن و نیز زلزله های ثبت شده در منطقه آتشفشان را که بطور منظم درجه آن بالا می رود و همچنین بالا آمدن سطح زمین و یا سطح آب دریاچه آتشفشانی پیش بینی نمود و هشدار هایی برای تخلیه مکان اطراف آن داد .

اما فوران آتشفشانهای عظیم همواره قابل پیش بینی نیست و مثلا ممکن است در اثر زلزله های متعدد حتی با درجه پایین تر از 5  قسمتی از دهانه ( کالدرا) به داخل فرو ریخته و یکباره موجب انفجاری عظیم و بدون علائم هشدار دهنده قبلی گردد.

هنگامی که یلوستون فوران کند چه اتفاقی می افتد؟

هنگامی که یک انفجار شدید آتشفشانی با درجه 8 رخ بدهد ، در حدود 1000 تا 1500 کیلومتر مکعب مواد آتشفشانی از دهانه یلوستون خارج خواهد شد و منطقه وسیعی را خواهد پوشاند . هواپیما و هلیکوپتر قادر به پرواز نخواهند بود زیرا مواد معلق در هوا موجب تخریب موتور و سقوط هواپیما می گردد. بارانهای اسیدی تا مدتها مانع رشد گیاهان و درختان می شوند و محصولات زراعی ن ابود خواهند شد. بارانهای اسیدی به آبهای زیر زمینی نفوذ و موجب آلودگی آنها و مرگ حیوانات می گردند. این بارانها می تواند تاسیسات زیر بنایی و هر چیز فلزی را نیز تخریب نماید نظیر خودروها ، دستگاههای فرستنده و گیرنده دکلهای برق ، پلها، منازل و ... خاکستر و مواد معلق در هوا مانع رسیدن نور خورشید به زمین و سرد شدن آن و شروع عصر یخبندان می گردد. دانشمندان همچنین پیش بینی کرده اند که فوران یلوستون از سه تا ده روز به طول می انجامد و در طول این مدت بیش از 29 میلیون نفر بطور مستقیم و با خاکسترها آتشفشانی و گاز و مواد مذاب کشته خواهند شد. اما از همه مهمتر اینکه این آتشفشان ممکن است بطور ناگهانی شروع به فعالیت کرده و در این صورت راه گریزی وجود نخواهد داشت.

آیا یلوستون دوباره فوران خواهد کرد؟

این سئوال مهمی است که دانشمندان سعی دارند به آن پاسخ بدهند .  تحقیقات دانشمندان نشان می دهد که بر خلاف سایر آتشفشانها که سطح مواد مذاب در آن گاهی بالا آمده و زمانی دیگر فروکش می کند، یلوستون در سالهای اخیر همواره با بالا امدن سطح دهانه آتشفشان همراه بوده . میزان این بالا آمدگی در سه سال اخیر ، سالیانه 8 سانتی متر بوده که سه برابر بیش از سالهای قبل از آن است و نشان می دهد فشار فوق العادی از قسمتهای زیرین به آن وارد می شود و ضمنا فروکش هم نداشته است. بالا امدن ارتفاع یلوستون در قبل از 2003 سالیانه 2 تا 2.5 سانتی متر بوده است . زلزله های شدید با درجه بالاتر از 3.5  که به شکل منظم در عمق نزدیک به زمین علامت دیگری برای آغاز فعالیت های یلوستون است. از سویی دیگر فوران آبهای جوشان و خشک شدن درختان و گیاهان سبز و بالا رفتن حرارت زمین در برخی نقاط کالدرا تا 200 درجه سانتی گراد نشان از نزدیک بودن فعالیت این آتشفشان است. همچنین تصاویر هوایی نشان می دهد که سطح مواد مذاب در دهانه یلوستون به سه کیلومتری زیر پوسته رسیده است .

مرکز ژئوفیزیک آمریکا آمار زلزله های این منطقه را مرتب در سایتی ثبت می کند ، این سایت نشان می دهد که از اواخر سال 2008 و تا پایان فوریه شدت زلزله ها و تعداد آنها و نیز عمق زلزله های منطقه یلوستون تغییرات زیادی را نسبت به قبل نشان می دهد.

 

گزارشی از آخرین فعالیتهای یلوستون:

نیمه اول فوریه 2010 یلوستون شاهد زمین لرزههای زیادی در منطقه مدیسون در نزدیکی حاشیه شمال غربی دهانه کالدار بوده است. میزان این لرزشها از 15 تا 17 ژانویه افزایش داشته است . تا 25 فوریه تعداد 1809 زلزله در کل منطقه کالدرا ثبت شده است که شامل 14 زلزله با قدرت بیش از 3 درجه و 136 زلزله با قدرت بین 2 تا 3 درجه و 1119 زلزله با قدرن 1 تا 2 درجه و 540 زلزله با قدرت کمتر از 1 بوده است .لازم به ذکر است اگر شدت زلزله به 4 برسد علامتی هشدار دهنده برای تخلیه محیط اطراف یلوستون خواهد بود.لرزشهای یلوستون از اواخر سال 2008 و اوایل سال 2009 شدت بیشتری پیدا کرده بطوریکه در فاصله یک هفته از تاریخ 28/12/2008 تا 2/1/2009 بیش از 252 زلزله در یلوستون ثبت شده است . دانشمندان معتقدند افزایش زلزله ها دلیل بر بیدار شدن این آتشفشان است و شروع یک فوران عظیم است.

 

هر چند جهات منابع رسمی در آمریکا از بیان واقعیت این آتشفشان خودداری می کنند اما سیل عظیم اطلاعات زمین شناسان و متخصصین در اینتر نت نشان می دهد که گریزی از این موضوع وجود ندارد و دیر یا زود فوران یلوستون اغاز خواهد شد و چنانچه فوران آن آغاز گردد ، کره زمین شاهد زمستانی سرد و طولانی خواهد بود.